Важнейшыя вынікі ў гісторыі Інстытута

Вылучана і абгрунтавана канцэпцыя цэнтраў біясінтэзу хларафілу. Даказана метабалічная гетэрагеннасць хларафілу ў расліне. Выяўлена, што абнаўленне малекул хларафілу праходзіць на працягу ўсяго жыцця зялёнага ліста. Устаноўлена магчымасць узаемаператварэння хларафілу а і b. Выяўлена спалучэнне біясінтэзу хларафілу з хларафіл-бялковымі комплексамі фотасінтэтычнага апарату. Паказана, што рэгуляцыя біясінтэзу хларафілу ажыццяўляецца па прынцыпе адмоўнай зваротнай сувязі

Распрацавана канцэпцыя аб незалежным функцыянаванні, фізічным падзеле, удзеле розных ізаэнзімаў і розных механізмаў кантролю сістэм сінтэзу хларафілу і гема ў хларапластах раслін, пачынаючы ад утварэння 5-аміналевулінавай кіслаты (АЛК)

Паказана прынцыповая магчымасць выкарыстання сістэмы біясінтэзу хларафілу ў якасці мішэні гербіцыдаў новага пакалення - фотадынамічных гербіцыдаў. Распрацаваны тэарэтычныя асновы стварэння фотадынамічных гербіцыдаў, створаны новыя кампазіцыі гэтых злучэнняў і тэхналогіі іх прымянення ў практыцы сельскай гаспадаркі

Устаноўлены заканамернасці біялагічнага дзеяння абіятычных і біятычных фактараў навакольнага асяроддзя на ўзроўні мембранных і ўнутрыклеткавых структур жывёльных і раслінных клетак. У вобласці зрокавай рэцэпцыі даследаваны фотарэгуляторныя рэакцыі ў фотарэцэпторных клетках, структурная дынаміка пігмента радапсіна і мембран сятчаткі. У галіне фотарэцэпцыі раслін распрацавана арыгінальная методыка выдзялення фотарэцэптара фитохрома. Паказана роля ў ланцугу трасдукціі фітахромнага, фітагармальнанага і стрэсавых сігналаў такіх інтермедіятаў, як іёны Са²⁺, цыклічныя монануклеатыды, прадукты актыўнасці фосфаіназітыд-залежнай фосфаліпазы С, фосфаліпазы D, аксіду азоту. Паказаны ўдзел кальцыевай, фосфаліпіднай, NO-сінтазнай сігнальных сістэм у развіцці адказу расліны на тэмпературны, механічны і акісляльны стрэс

Укаранёны геннаінжынерныя падыходы для вывучэння біяфізічных і малекулярна-біялагічных працэсаў у клетках раслін і жывёл. Створаны трансгенныя расліны, якія сінтэзуюць фізіялагічна актыўныя рэчывы (антымікробныя пептыды, АЛК-сінтазу і курыны альфа-інтэрферон) і трансгенныя расліны, у якіх падаўлена экспрэсія генаў (расліны бульбы і тытуню з канструкцыяй для інгібіравання фосфолипазы С і фітахрома). Кланаваны гены рэгуляторных бялкоў сятчаткі і лімфацытаў чалавека

Даказаны удзел протахларафілід-аксідарэдуктазы (ПАР) у біясінтэзе хларафіла ў зялёных раслінах. Выяўлена гетэрагеннасць лакалізацыі внутрыпластыднай ПАР: фермент знойдзены ў пластыднай абалонцы і на вонкавым боку тілакоідаў гран. Паказана, што ПАР стабільна толькі ў комплексе з ферментамі сістэмы біясінтэзу хларафілу. Выяўлена дынамічнасць сістэмы ўнутраных мембран этыяпластаў і паказана важная структурная роля караціноідаў віёлааксантынавага цыклу ў працэсе агрэгацыі-дезагрэгацыі комплексаў протахларафіліда з бялкамі

Устаноўлена залежнасць эфектыўнасці стрэсавых уздзеянняў (гіпертэрмія, абязводжванне) на структуру і функцыі ўнутрыпластыдных мембран збожжа ад стадый біягенэза хларапластаў і ключавая роля фотасінтэтычнага апарата ў абароне раслін ва ўмовах стрэсу. Выяўлена, што святло нізкай інтэнсіўнасці аказвае стабілізуючае дзеянне на структурна-функцыянальны стан фотасінтэтычных мембран збожжа пры гіпертэрміі і з'ява перакрыжаванай адаптацыі апарату фотасінтэзу пры паслядоўным дзеянні гіпертэрміі і святла высокай інтэнсіўнасці

Абгрунтавана канцэпцыя павышэння прадуктыўнасці і ўстойлівасці раслін збожжа на аснове аптымізацыі структурна-функцыянальнага стану фотасінтэтычнага апарату генетычнымі і агратэхнічнымі метадамі. Канцэпцыя спрыяе рэалізацыі патэнцыялу прадуктыўнасці сучасных гатункаў збожжавых культур ва ўмовах зменлівасці знешняго асяроддзя

Пастуліравана цвердакаркасная, вадкамазаічная мадэль біямембран, створана і абгрунтавана канцэпцыя аб напружаным метастабільным стане біямембран і яго ролі ў рэгуляцыі біяхімічных і фізіялагічных працэсаў

Створаны асновы мембраннай азонабіялогіі. Распрацаваны новыя тэхналогіі лакальнага асэптавання пітной вады і захоўвання плодаагародніннай прадукцыі, а таксама эфектыўная біятэхналогія атрымання АТФ і іншых фізіялагічна актыўных рэчываў з дражджавой біямасы з выкарыстаннем азону

Устаноўлены фізіка-хімічныя фактары атрымання наналіпасамальных формаў злучэнняў гідрафобнай прыроды. Распрацаваны тэхналогіі атрымання эфектыўных ліпасамальных формаў лекавых прэпаратаў: супрацьтуберкулёзнага антыбіётыку для інгаляцый, супрацьвірусных прэпаратаў, цытастатыкаў, вітамінавага прэпарату з падвышанай біядаступнасцю (ліпасамальнага β-каратыну) і тлушчакіслотнаму комплексу "Біен" (аналага лёгачнага сурфактанту)

Устаноўлены малекулярныя і мембранныя механізмы нейратрасміссіі ў норме і пры розных паталогіях. Выяўлены малекулярныя механізмы пашкоджання сінапсаў пры гіпаглікеміі

Пры Інстытуце створаны Рэспубліканскі навукова-медыцынскі цэнтр «Клеткавыя тэхналогіі»

Устаноўлена, што індуцыруемы фізіка-хімічнымі фактарамі акісляльны стрэс ў клетках крыві чалавека суправаджаецца змяненнем мікравязкасці ліпіднага біслою і структурнай мадыфікацыяй перыферычных і інтэгральных мембранных бялкоў, а таксама інгібіраваннем актыўнасці мембраназвязанных ферментаў і марфалагічнымі трансфармацыямі клетак. Выяўлена роля акісляльнага стрэсу ў развіцці шэрагу захворванняў і пры паталогіі цяжарнасці
Вызначаны малекулярна-мембранныя механізмы дзеяння таксічных і патэнцыйна таксічных мікраэлементаў (свінец, цынк, алюміній, селен і інш.). Паказана, што таксічныя мікраэлементы пашкоджваюць мембраны клетак крыві дзяцей пры канцэнтрацыях, на парадак ніжэй гранічна дапушчальных. Выяўлена ўзмацненне экспрэсіі бялкоў, асацыіраваных з лекавай устойлівасцю, у клетках пры наяўнасці ў арганізме таксічных мікраэлементаў
Вывучана прырода ўласнай і зондавай люмінесцэнцыі клетак, біяптатаў тканін і біялагічных вадкасцяў (плазмы крыві, амніатычнай і сінавіяльнай вадкасцяў, кандэнсату выдыханага паветра) у норме і пры паталогіі і распрацаваны шэраг спосабаў фотадыягностыкі захворванняў чалавека

Усталяваны новы біяфізічны механізм рэгуляцыі актыўнасці пратэёму ў норме і пры паталогіі, які рэалізоўваецца шляхам пераўтварэнняў структурна-дынамічнага стану бялкоў на фоне адноснай сталасці іх складу. Прапанавана флуктацыйная мадэль фермент-субстратных узаемадзеянняў.
Распрацаваны новы метад вывучэння павольнай (мілісекунднай) унутрымалекулярнай дынамікі структуры мембранных бялкоў in situ. Метад заснаваны на рэгістрацыі кінэтычных параметраў трыптафанавай фасфарэсцэнцыі пры пакаёвай тэмпературы бялкоў